Ustanowienie i przeniesienie to dwie formy nabycia prawa do działki usankcjonowane ustawą o Rodzinnych Ogrodach Działkowych.
USTANOWIENIE
Pierwsza forma nabycia prawa do działki ma miejsce gdy działka jest „wolna”. W efekcie prawo do działki będzie kreowane na podstawie umowy działkowej zawieranej pomiędzy stowarzyszeniem ogrodowym (ROD), a przyszłym
działkowcem. Oznacza to że rzeczona umowa będzie zawierana tylko w przypadku przejmowania nieużytkowanej działki (wolnej), co oznacza, że prawo do niej zostało „ustanowione” poprzez podpisanie umowy. Reasumując tą sytuację można stwierdzić, że działkowiec jako pełnoletnia osoba fizyczna zostaje upoważniony do użytkowania
działki na podstawie tytułu prawnego (prawo do działki), nadanego przez stowarzyszenie ogrodowe.
PRZENIESIENIE
W sytuacji gdy działka jest zajęta uzyskanie prawa do działki następuje w drodze przeniesienia prawa do działki. Polega ono na zmianie jednej ze stron umowy. Stroną pozostającą jest stowarzyszenie ogrodowe (ROD), stroną zmienianą jest działkowiec, gdzie w miejsce poprzedniego działkowca pojawia się nowy działkowiec. W przypadku tej formy nabycia prawa do działki chodzi o przekazanie istniejącego już prawa z jednego użytkownika działki na innego. Działanie takie będzie mogło mieć miejsce tylko w sytuacji „przejmowania” już zajętej działki. Wynikać z tego będzie, że istniejące prawo do użytkowania działki podlegało będzie „przeniesieniu”. W efekcie prawo do działki nie będzie tworzone, a zostanie „przekazane” nowemu działkowcowi. Należy jednoznacznie stwierdzić, że przeniesienia nie można traktować jako sprzedaż. Natomiast dzierżawa działkowa jest tzw. prawem obligacyjnym, które w swej istocie nie jest zbywalne. Pamiętać należy, że obrót działkami na zasadzie przenoszenia praw jest ustawowo ograniczony
i że istnieje szereg okoliczności, których spełnienie jest obligatoryjne, aby można było dokonać przeniesienia prawa
do działki w ROD.